آنچه کارشناسان بین‌المللی برای تعیین میزان ارزش افزوده شرکت‌های دانش‌بنیان به توافق رسیده‌اند به این صورت است که از هر یک دلاری که برای شرکت‌های دانش‌بنیان سرمایه‌گذاری می‌شود حداقل ۱۰ برابر ارزش افزوده ایجاد خواهد شد،
از آنجایی که شرکت‌های دانش‌بنیان ایده خود را پردازش و با تلاش آن را تبدیل به فناوری و محصول می‌کنند بنابراین محصول تولیدی این شرکت‌ها معمولا قابل رقابت با نمونه‌های خارجی است. حال یکی از راه‌هایی که بنگاه‌های تولیدی و صنعتی می‌توانند برای دانش‌بنیان شدن و خلق ارزش افزوده پیش گیرند استفاده از واحدهای تحقیق و توسعه است.
اگر بخواهیم خوشبینانه به استفاده صنایع از واحدهای تحقیق و توسعه نگاه کنیم تنها ۵ تا ۱۰درصد از صنایع دارای واحدهای تحقیق و توسعه‌اند که این واحدها هم بیشتر به شکل صوری اداره می‌شوند و براساس آمار اعلام‌شده تنها ۲۰ درصد مدیران صنایع را افراد تحصیلکرده تشکیل می‌دهند. این در حالی است که ۴۰ درصد نیروی انسانی صنایع کشورهای پیشرفته در واحدهای تحقیق و توسعه مشغول فعالیت هستند. تاکنون ۱۲۰ میلیارد تومان سرمایه برای پارک‌های علم و فناوری کشور در نظر گرفته شده که ارزش افزوده آنها به ۱۸۰۰ میلیارد تومان رسیده و پارک علم و فناوری گیلان با ۲۵۴ شرکت دانش‌بنیان بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان و پارک علم و فناوری خراسان رضوی با ۱۴۱ شرکت دانش‌بنیان حدود ۲۰ میلیارد تومان ارزش افزوده در سال ایجاد کرده‌اند.
ارزش افزوده ۱۸۰۰ میلیارد تومانی
وحیداحمدی، معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری میزان ارزش افزوده شرکت‌های دانش‌بنیان را یکی از موضوعات اساسی مورد توجه فعالان حوزه پژوهش و اقتصاد کشور دانست و به صمت گفت: به طور کلی اعتباری که تاکنون برای مجموعه پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در آنها در نظر گرفته شده معادل ۱۲۰ میلیارد تومان است که اکنون سرمایه در گردش این مجموعه بیش از ۱۸۰۰ میلیارد تومان شده است. درواقع می‌توان گفت مجموعه پارک‌های علم و فناوری تاکنون ارزش افزوده ۱۵ برابری داشته‌اند و این ارزش افروده از چند جهت حائز اهمیت است؛ یکی اینکه از نظر اعتباری و مالی ارزش افزوده شرکت‌های دانش‌بنیان وضعیت خوبی را نشان می‌دهد و از لحاظ اشتغال نیز بهترین افراد تحصیل کرده توانسته‌اند با تبدیل ایده به محصول شغلی خلاق را به وجود آورند.
او افزود: به طور کلی ارزش افزوده تولیدی شرکت‌های دانش‌بنیان از ۳جنبه مالکیت معنوی، ارزش افزوده اقتصادی و ایجاد شغل و در نهایت فرهنگی دارای اهمیت است و راهی برای هدفمند شدن آموزش عالی خواهد شد به طوری که دانشجویی که وارد دانشگاه می‌شود احساس پوچی نکرده و تنها به گرفتن مدرک اکتفا نمی‌کند زیرا در صدد یافتن ایده‌های جدید برای راه‌اندازی کسب و کار جدید است.
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تاکید بر اینکه باید زیرساخت‌ها را برای ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به عرصه رقابت فراهم کنیم، تصریح کرد: برای شکل‌دهی به زیرساخت‌های دانش‌بنیان شدن حمایت‌های تشویقی از یک سو و ترغیب دولت از سوی دیگر در نظر گرفته شده است. حمایت‌های تشویقی شامل شرکت در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، آموزش، حمایت‌های مالی و قانونی است.
به گفته احمدی شرکت‌های دانش‌بنیان ضریب نفوذ بالاتری نسبت به بنگاه‌های تولیدی و صنعتی دارند و به دلیل نوآوری که با دانش به وجود آمده دارای محصول پایدار هستند. این درحالی است که محصولاتی که از دیگر کشورها وارد می‌شود در مقطع مشخصی متوقف خواهد شد زیرا به مرور زمان محصول جدیدتری وارد بازار می‌شود.
ارزش افزوده ۲۰ میلیارد تومانی
حسن علم‌الهدی، رییس پارک علم و فناوری خراسان رضوی ویژگی محصول تولیدی شرکت‌های دانش‌بنیان را بر مبنای علم دانست و گفت: شرکت‌های دانش‌بنیان ایده خود را پردازش کرده و با تلاش آن را تبدیل به فناوری و محصول می‌کنند که محصول تولیدی آنها قابل رقابت با نمونه‌های خارجی خواهد بود. یکی از راه‌های کسب درآمد شرکت‌های دانش‌بنیان مهندسی معکوس روی محصول یا فناوری‌هایی است که از خارج وارد می‌شود به این صورت که محصول وارداتی را بهینه‌سازی کرده و ظرفیت‌های آن را بالا می‌برند و با قیمت مناسب‌تری وارد بازار می‌کنند که این موضوع می‌تواند به صرفه‌جویی ارزی کمک زیادی کند.
علم الهدی با اشاره به اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان برخلاف بنگاه‌های تولیدی و صنعتی دارای واحدهای تحقیق و توسعه قوی هستند، افزود: در بسیاری مواقع شرکت‌های دانش‌بنیان قادر به تولید محصولی هستند که مشابه کالاهای خارجی است و می‌تواند گواهی فروش در بازارهای بین‌المللی را به‌دست آورد. به عنوان نمونه شرکت دانش‌بنیانی که در ایران فعالیت می‌کند ممکن است واکسنی تولید کند که به ایتالیا و ورسیه صادر می‌شود در حالی که شرکت‌های دانش‌بنیان این دو کشور شریک تجاری شرکت دانش‌بنیان ایرانی هم هستند.
به گفته رییس پارک علم و فناوری خراسان رضوی صنعت کشور اکنون وارداتی و مونتاژ است و به صورت سنتی اداره می‌شود. اغلب هزینه‌های سر بار و قیمت تمام شده محصولات بالاست و قدمت ماشین‌آلات به ۵۰ سال می‌رسد. این دستگاه‌ها با مشکل فنی و بروز نبودن فناوری مواجه هستند و از رده خارج شده‌اند؛ با وجود چنین مشکلاتی بسیاری از صنایع با مشکل پرداخت وام‌های سنگین روبه‌رو هستند و بیشتر صنایع کشور را با افراد غیرتحصیلکرده اداره می‌کنند و براساس آمار اعلام شده تنها ۲۰ درصد مدیران صنایع را افراد تحصیلکرده تشکیل می‌دهند. او با ابراز تاسف از اینکه توجهی به واحدهای تحقیق و توسعه در صنایع کشور نمی‌شود، تصریح کرد: بنگاه‌های تولیدی و صنعتی خارجی اهمیت ویژه‌ای برای واحدهای تحقیق و توسعه قائل هستند به عنوان نمونه ۴۰درصد نیروی انسانی شرکت‌های چینی در واحدهای تحقیق و توسعه فعالیت می‌کنند در حالی که اگر بخواهیم خوشبینانه به این موضوع در بخش صنایع کشور نگاه کنیم ۵ تا ۱۰درصد از بخش خصوصی دارای واحدهای تحقیق و توسعه‌اند که بیشتر به شکل صوری اداره می‌شوند.
علم‌الهدی با بیان اینکه برای نجات صنایع کشور باید با برنامه‌ریزی بلند مدت صنایع کوچک و متوسط را به سمت دانش‌بنیان شدن پیش برد، تصریح کرد: پارک علم و فناوری خراسان رضوی دارای ۱۴۱ شرکت دانش‌بنیان است که ارزش افزوده این شرکت‌ها در سال حدود ۲۰ میلیارد تومان است و این شرکت‌ها تاکنون حدود ۴۷ میلیارد تومان از صندوق نوآوری و شکوفایی تسهیلات دریافت کرده‌اند.
ارزش افزوده ۱۰۰ میلیارد تومانی
مجید متقی‌طلب، رییس پارک علم و فناوری گیلان با اشاره به اینکه در نرم بین‌الملل میزان ارزش افزوده شرکت‌های دانش‌بنیان معین است و به طور معمول در هر یک دلاری که برای شرکت‌های دانش‌بنیان سرمایه‌گذاری می‌شود بیش از ۱۰ برابر ارزش افزوده ایجاد خواهد شد به صمت گفت: ارزش افزوده شرکت‌های دانش‌بنیان در دانشی که برای تولید محصول به کار می‌برند نهفته است و تجربه دیگر کشورها نشان داده که ایجاد بستر اقتصادی مناسب با در نظر گرفتن اینکه دانش موضوع کلیدی برای تصمیم‌گیری‌های اقتصادی باشد حائز اهمیت است بنابراین اگر در پی دانش‌بنیان کردن بنگاه‌های تولیدی و صنعتی هستیم لازم است در ساختارهای کلان کشور توجه به دانش روز در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی لحاظ شود.
به گفته متقی طلب به طور کلی تعداد واحدهای فناور، شرکت‌های دانش‌بنیان و هسته‌های پژوهشی مستقر در پارک علم و فناوری گیلان ۲۵۴ مورد است و علاوه بر این ۵۰ شرکت نیز مسیر دانش‌بنیان شدن را طی و ۲۰ شرکت دانش‌بنیان نیز مدارک خود را برای دانش‌بنیان شدن به معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری ارسال کرده‌اند. حمایت مالی که از این شرکت‌ها در سال گذشته شده حدود ۲ تا ۳ میلیارد تومان برای طرح‌های فناورانه بوده که گردش مالی آنها در سال حدود ۱۰۰ میلیارد تومان بوده است. به‌تازگی نیز قراردادی با کشور آذربایجان منعقد کرده‌ایم که سرمایه‌گذاری اولیه ۱۵۰ دلار بود و به تازگی اعلام کرده‌اند که این رقم را به ۴۰۰ دلار افزایش خواهند داد. این موضوع نشان دهنده اهمیت و رشد اقتصادی بالای شرکت‌های دانش‌بنیان است.
منبع:smtnews
